انواع سکونتگاه روستا به شرح ذیل است:

1)کپر: مصالح آن در بیابانها و کوهها اطراف روستاها می رويد و ساختن آن حتی در طی چند ساعت تمام میشود ودر چند دقیقه می توان آن را جمع کرد و در همین مدت می توان آن را در جای دیگر مستقر ساخت بهترین و راحت ترین محل سکونت برای عشایر کوچ رواست نمای این نوع سرپناه:دیواری دایره وار به قطر3 تا 4 متر ارتفاع 80 سانتی متر و به ضخامت حدود 60-80 سانتی متر در محل مناسبی بنا می کنند مصالح بکار رفته در آن از نوع خشت و گِل و سنگ بوده و در هنگام ساختن آنها از شاخه های نخل، گنبدوار در آن کار گذارده می شود و پس از خاتمه کار سرشاخه های نخل را به شکل گنبد به هم نزدیک کرده و محکم بسته،سپس از برگهای بزرگ درخت نخل زینتی (داز) به مقدار کافی روی آن نصب می کنند طرز چیدن برگها به نحو از بالا به پایین روی هم قرار میگیرند که در هنگام بارندگی آب از روی آنها عبور کرده و به داخل کپر نفوذ نکند دیواری 80 سانتی متری که به اصطلاح پی ساختمان را تشکیل می دهد به منظور عدم نفوذ رطوبت و آبهایی که احیاناً در اثر بارش جاری می گردند و همچنین برای جلوگیری از ورود حشرات و جانوران موزی پیش بینی شده است این کپرها درنواحی گرمسیری نسبتاً خنگ قابل سکونت می باشند.

البته در قدیم نوع دیگری از خانه ها در این مناطق بخصوص روستای دستگرد وجود داشته اند مثلا (گورتوپ ) که البته در حال حاضر این دو نوع خانه از بین رفتند و در کل مردم از این نوع خانه یا مسکن استفاده نمی کنند . در خانه های روستایی و در درون آنها وسایل گوناگونی مثل یخچال، مواد غذایی شامل برنج و آرد و ادویجات، البسه و پوشاک و ساک و وسایل گوناگونی در آن وجود دارد شاید بدلیل مردم روستایی در یک اتاق یا خانه علاوه بر زندگی خودش در آنجا با فرزندان، خیلی از وسایل و امکانات زندگی را در همان خانه یا اتاق نگهداری می کند.

قدمت بعضی از خانه ها یا ساختمانها به حدود 70 سال می رسد البته 70 سال قدمت برای خانه های گِلی با وجود گرمی هوا و آب و هوای نامناسب و بارش های فصلی،بسیار خوب است البته ناگفته نماند سقف خانه های گِلی روستای از چوب درخت نخل یا خرما است.نمای درونی ساختمان یا خانه های قدیمی روستا بیشتر مستطیل شکل است خانه های روستایی فضای زیادی دارند طول آنها تقریباً حدود 7-6 متر و عرض آنها حدود 5-4 متر است. نمای بیرونی آنها صاف است و با گِل آنها را به زبان محلی داشت می کنند یعنی اول با دیوارها گِل می زنند و سپس آنها را با ماله صاف می کنند . سقف خانه های روستایی را عموماً با گِل و کاخ گِل مخلوط میکنند و هر خانه روستایی قدیمی تقریباً 4 تا پنجر و بعضی از آنها 2 در، در دو قسمت خانه دارند شاید تعدد پنجره ها و درها برای ورود نور یا هوای لازم جهت روشنایی یا خنکی داخل خانه باشد.

البته در خانه های ساخت جدید دیواری هم برای جدایی مرز هر خانه یا خانوار با خانوار همسایه قرار می دهند مصالح بکار رفته در خانه های قدیمی سنگ، گِل، خشت، چوب،چوب درخت خرما و... می باشد.

ساختمانهای جدید و مدرن با وسایل با دوام که در روستا ساخته می شوند تقریباً زیر بنای آنها حدود 160 متر به بالا می باشد که هر ساختمان شامل چند اتاق خواب، یک پذیرایی ، یک مهمانخانه یا مسافرخانه، آشپزخانه ، حمام و دستشوئی و معمولاً اکثر آنها که یک طبقه هستند یک اتاق کوچک در بالای خانه یا سقف اتاقها احداث میکنند.

 2- گروههای نژادی

 اقوام و طوایفی که در این روستا زندگی می کنند بلوچ هستند و با وجود طوایف و اقوام و فامیلی مختلف اما همزبان و دوست و برادر در کنار یکدیگر به زندگی مشغول هستند بزرگترین یا اولین طایفه شهنویی ها  هستند كه غلامان و نوکرانی داشتند که در عوض کار در خانه ها و مزارع خوارک یا چیزی برای خوردن و سرپناهی برای زندگی به آنها می دادند .

که در حال حاضر هم بعضی از آنها در خانه های ارباب یا فرزندان آن ارباب قدیمی به آنها خدمت میکنند اما نه بصورت گذشته یا کار در مزارع ارباب بلکه بعنوان احترام و کمک به ارباب یا فرزندان آنها.

اما طایفه های دیگر در روستا وجود دارند که عبارتند از : طایفه کدخدایی، طایفه بلوچی، درزاده، آزادی، زرگرپور،نوکری،و... البته ناگفته نماند خیلی از طوایف فامیل ها و مردم حال حاضر روستا از مناطق اطراف روستا یا از جاهای دیگر به روستای دستگرد مهاجرت کردند و در این روستا ساکن شده اند زیرا در قدیم یعنی حدود 60-50 سال قبل این روستا یکی از پرآب ترین و حاصلخیزترین خاکها ر در سطح شهرستان داشته و مردم آن هم از هر لحاظ خوب و مهربان و مهمان نواز بودند و از مردمی که به روستا مهاجرت می کردند استقبال می کردند.

3- ترکیب ساختمانی جمعیت:

طبق آخرين آمارگیری که در سال 1389 انجام شده جمعيت روستا 1400 نفر و 270 خانوار اعلام شد. که بعد هر خانوار حدود 2/5 نفر بود از کل جمعیت روستا هم حدود 790 نفر مرد و 610 نفر زن در آمار بوده است از کل جمعیت 1400نفر روستا در سال 1389 حدود 535 نفر را افراد غیر فعال یعنی کودکان و نوجوانان که بین 15-0 ساله و سالخوردگان بالای 60 سال که دیگر جز جمعیت فعال روستا به حساب نمی آیند

ساختار سنی روستا به شرح ذیل است

14-0 ساله 35%

64-15 ساله 59%

65+ساله 6%

ساختار سنی این روستا نشان می دهد که نیمی از جمعیت روستا را افراد جوان و بزرگسال تشکیل می دهد همچنین بین نسبت جنسی چندان تفاوتی وجود ندارد البته ناگفته نماند که حدود 10% از جمعیت روستا بخصوص مردان در خارج از کشور بسر می برند این مردم برای کارکردن یا درآمد مناسب به کشورهای حوزه خلیج فارس امارات و قطر می روند و در آنجا مشغول به کار هستند که در چند سال اخیر کمتر شدند

4- دین

 100 درصد جمعیت این روستا  اهل سنت  هستند و در حال حاضر عمده ترین محصلان آن را پسران و دختران 5 سال به بالا تشکیل می دهند در این روستا نوجوانان هم علاوه بر تحصیل در مدارس دولتی به تحصیل حوزه ی هم زیاد اهمیت می دهند در این روستا تقریباً از حدود سال 1382 به بعد حوزه علمیه دایر است از این حوزه حدود 5-4 نفرموفق به حفظ كامل قرآن شدند و در حال حاضر به بچه ها و زنان روستا تعلیم و آموزش و قرآن خواندن را یاد می دهند. روستای دستگرد دارای دومسجد می باشد اکثر مردم این روستا مذهبی هستند دختران و زنان این روستا در موقع رفت و آمد روزانه حتی به مدرسه و خانه های اطرافیان و دوستان و یا در سفر به نقاط دیگر از جمله بخش بنت یا شهرستانهای دیگر جهت تفریح یا علاج بیماری خود از حجاب (نقاب) استفاده می کنند که فقط چشم آنان ظاهر است و بقیه صورت آنها پوشیده است از دیگر رسم و رسومات این روستا صحبت نکردن زنان با مردان نامحرم و حتی خویش قومان و همسايگان می باشد

5- مهاجرت

 این روستا در حدود 30-20 سال قبل افراد زیادی را جذب کرده است شاید بدلیل آب و خاک حاصلخیزش اما در طی سالهای اخیر به علت کمبود آب و خشکسالی و اراضی موردنیاز و... تعدادی از مردم روستا را ترک کرده اند و به مناطق اطراف مهاجرت کردند عده ای هم به کشورهای حوزه خلیج فارس مهاجرت کرده اند تا در کنار خانواده و خویش قومان خود زندگی کنند.

  6- سواد

بر اساس آخرین آمارگیری سال  سطح باسوادی روستا حدود 75% است از جمعیت روستا در سال 1389 با سواد هستند هر چند در این زمینه شرایط مطلوب است که کلیه افراد 6 ساله و بالاتر این روستا و مناطق باسواد باشند ولی مقایسه این آمار یا میزانها یا میزانهای که در سال 1380 برآورده شد که کل باسوادان حدود570نفر بوده است پیشرفت چشمگیری کرده است البته در زمانهای قدیم احتمالاً آمارگیری صحت لازم را نداشته یا با دقت کامل و تحقیق و پرس و جو از کل مردم صورت نگرفته است در حال این روستا دارای 2 دبستان دخترانه و پسرانه 2 مدرسه راهنمایی پسرانه و دخترانه و یک دبیرستان پسرانه ودخترانه می باشد که حتی از روستاهای اطراف دستگرد بخصوص نیامکند و غدیدرفک به روستا برای تحصیل در مدارس راهنمایی و دبیرستان مراجعه می کنند اكثر معلمان روستا افراد بومی  هستند. وتعداد زيادی از جوانان روستا در حال تحصيل در مقاطع كارشناسی در شهرستان های مختلف هستند.

 7- اشتغال و بیکاری

حدود 30% از جمعیت روستا شاغلند. اما تعداد زیادی از جوانان روستا بیکار هستند .يكی از دلايل آن نبودن شغل مناسب و درآمد كافی برای امرار معاش می باشد.

 فصل سوم :

خدمات اجتماعی

 خدمات و امکاناتی که در روستای دستگرد وجود دارد به شرح زیر عبارتند از:

1)درمانگاه: درمانگاه این روستا دارای یک پزشک و چندکارمند دیگر است که اواخر سال 1387 تاسیس شد .

2)دبستان دخترانه و پسرانه3) مدرسه راهنمایی دخترانه وپسرانه 4) دبيرستان دخترانه وپسرانه 5)دفتر خدماتی و ارتباطی (پست بانك) 5)10 باب مغازه و فروشگاه کوچک: که انواع کالاها وخدمات و لوازم بهداشتی و خوراکی به مردم عرضه می کنند 6) مسجد جامع  7) آب و برق 8) شرکت تعاونی 9) شورای اسلامی روستا 10) دهیاری 11)دکل یا ایستگاه گیرنده صدا و سیما، تلویزیون 12) پایگاه مقاومت بسیج 13) خانه بهداشت 15) نانوایی 16) خياطی

مشکلات روستا

 1) مشکل نداشتن سیل برگردان در قسمت شرق روستا بین رودخانه و مناطق مسکونی

2) مشکل شبکه فرسوده آبرسانی روستا و چاه آب شرب روستا: البته بعضی از محلات در کل فاقد لوله کشی آب آشامیدنی هستند.

3) مشکل شبکه برق رسانی روستا که نیاز به تقویت دارد نداشتن نور کافی در شب در خیابان اصلی و کوچه ها و ...

4) نبودخدمات و امکانات اشتغال در بخش های اقتصادی

وضعیت اقتصادی

 در این روستا شغل مردم کشاورزی یا اکثراً کارگرند از لحاظ مادی اقتصادی محصول زیادی از این روستا به سایر نقاط فرستاده نمی شود یا به فروش نمی رسد از این رو از لحاظ کشاورزی به دلیل کمبود آب و خاک مناسب و حاضلخیز وضعیت اقتصادی خوبی از فروش محصولات کشاورزی به روستا نمی رسد با توجه به خشکسالی ها اخیر نمی توان درآمد مناسبی و مشخصی برای مردم روستا در نظر گرفت و اکثر مردم روستا امیدشان به وام های خشکسالی و کمک های دولتی می باشد بنابراین منابع درآمدی و میزان محصول مشخصی ندارد زنان روستا علاوه بر کار خانه داری به صنایع دستی همچون سوزن دوزی، پارچه بافی و ساخت جارو و صنایع دستی از الیاف و درختان و شال و کلاه و ...مشغول هستند و این کار آنها از لحاظ اقتصادی به نفع روستا است.

 شبکه ارتباطی

 شبکه ارتباطی روستا به بخش بنت از سال 1385 آسفالت شده و مسافت آن تا بخش بنت 13 کیلومتر و تا شهرستان نيك شهر 88کیلومتر فاصله دارد. در ضمن عرض این مسیرها حدود 10-8 متر است جاده های ارتباطی به روستا های توتان ومهمدان بيش از 50% آسفالت هستند.

آداب و رسوم

بلوچها مردمی آزاده، جنگجو، دلیر، مهمان نواز، دیندار، راستگو و زحمتکش هستند بواسطه شرایط خاص محیط خود بسیار مقاوم و بردبار بوده و با حداقل امکانات زندگی می کند تحملشان در برابر مشکلات و سختیها زیاد است. سرزمین خشک و بیابان سوزان و گذشته بسیار تلخی که بلوچ را همواره ناچار کرده که جان بکند تا لقمه نانی بدست آورد بلوچ به شرف خود بسیار وفادار است ، زنان و کودکان را گرامی داشته و به آنان آزادی نمی رساند ، طلاق را بسیار زشت دانسته و به ندرت همسران خود را رها می کنند بلوچ به معتقدات دینی بسیار پای بندند نماز خود را بموقع می خوانند برای شرکت در نماز جمعه،عید فطر، غید قربان در محلی بنام عیدگاه که مرکز تجمع آنان است جمع می شوند برخی از آداب و رسوم بلوچ ها عبارتند از:

الف) میار (شرف ) بلوچ: 1)پذیرایی و نگهداری از مهمان 2)امانتداری و درستکاری 3) پناه دادن به کسی که پناه بخواهدو.. ب) زبان: 1) گویش بلوچی از مهمترین گویش های جنوب شرقی ایران است 1) بلوچی شمال یا سرحد 2) بلوچی جنوبی یا مکرانی

ج) بجار: یعنی کمک و همراهمی مادی با جوانی است که می خواهد ازدواج کند و خانواده ای تشکیل دهد یجار هم شامل ثروتمندان و هم فقیران می شود.

 د) اطاعت از بزرگان : بلوچ ها از روسا وبزرگان قوم و قبیله خود اطاعت می کنند این اطاعت جز عادتها احترام نهادن به بزرگان است

ذ) خوراک: خوراک اصلی مردم بلوچ مناطق ما از مرغ، گوشت، برنج، خرما و نان و لبنیات و حبوبات است انها روزانه سه وعده غذامی خورند با سرزدن خورشید رگبند یا صبحانه و پس از چند ساعت سبارگ یا نهار و هنگام شام: شام می خورند مثلاً یک نوع خوراکیهای آنها عبارتند از:برنج که آنرا به صورت دمی طبخ می کنند و  باگوشت سرخ کرده یا ماهی می خورند.

پوشاک و زیورآلات بانوان: 1)سربند 2) پیراهن3) شلوار 4) قبا5)چادر 6) کفش

پوشاک مردان : 1) پیراهن 2) شال 3) شلوار 4) کفش

 دهياری: دهياری روستا از سال 1381 در روستا تاسيس شده و اهم خدماتی را كه در روستا  انجام داده به شرح ذيل می باشد.

1- تهيه طرح هادی روستا

2- بازگشايی معابر و اجرای 70% طرح هادی

3- زير سازی معابر در روستا

4- جدول گذاری خيابان اصلی در روستا به طول يك كيلومتر

5- آسفالت خيابان اصلی ودو خيابان فرعی

6- بتون ريزی واحداث پياده رو خيابان اصلی روستا (2600)متر مربع

7- حفر كانال جهت هدايت آب های سطحی

8- احداث پارك جهت تفريح اهالی روستا ( مجهز به وسايل ورزشی و بدن سازی برای جوانان روستا)

9- جمع آوری مستمر زباله وپسماندها ی روستا .

  منابع و ماخذ :

-پرس وجو محلی-خانه بهداشت-دهياري روستا

گردآورنده:دوست وهمكارعزيزم حسن شهنوئي

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: